antepfistigi.com

Çoğunlukla kuruyemiş, baklava, çikolata, lokum, helva sektöründe kullanılan Antep fıstığı, günümüzde yemek sektöründe bile kullanılmaktadır. Antep fıstığı ağacının ana vatanı Orta Doğu ve Orta Asya‘dır. Arkeolojik kanıtlar Antep fıstığının MÖ 6750 tarihlerinde tüketilmiş olduğunu göstermektedir. Antep fıstığının günümüzde yetiştirilen formu ise Tunç Çağı kökenli olup, soyu Özbekistan‘ın bulunduğu coğrafyaya dayanmaktadır.Antep fıstığı denilmesinin sebebi Türkiye’deki ilk fıstık işletmelerinin Gaziantep‘te kurulması, önceki yıllarda üretimin çoğunlukla burada yapılması ve Türkiye’ye buradan dağıtılmasıdır. Antep fıstığının bilimsel   ismi Latince olan ve pek çok dilde türevleri kullanılan pistacia kelimesi bu dile Yunancadan geçmiş olup, aslen  Farsça  pistak kökünden türemiştir. Türkiye’de 40’tan fazla ilde Antep fıstığı üretimi yapılmaktadır. Fakat Antep fıstığının iklim isteklerini büyük oranda karşılayan geniş alana sahip Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye üretiminin yaklaşık % 95’ini sağlamaktadır. En çok Şanlıurfa, Gaziantep, Nizip, Barak Ovası , Siirt,  Kahramanmaraş, Adıyaman, Diyarbakır,  Karaman ve Göksu kenarındaki hemen hemen her bölgede yetişir. Fıstık ağacı sıcak havayı çok sever. Türkiye’de en fazla Antep fıstığı üretim alanı yıllardır Gaziantep’te iken 2014 yılından itibaren yeni üretim alanları ile Şanlıurfa en fazla üretim alanına sahip olmuştur.Türkiye Antep fıstığı alanının yaklaşık %80’i Şanlıurfa ve Gaziantep illerinde bulunmaktadır.

Dünya’daki en büyük Antep fıstığı üreticisi, 2017’deki toplam üretimin yaklaşık yarısını gerçekleştirmiş İran olmaktadır. İkinci en büyük üretici ABD olup, daha küçük üreticiler arasında sırasıyla Çin, Türkiye ve Suriye bulunmaktadır. Çok narin bir ağaç olup elle toplanmaktadır.

Kaynak: Wikipedia.org

HAKKIMIZDA

Bu sayfa hiç bir finansal gelir beklemeden sadece bilgi amaçlı olarak kurulmuştur. Nizip Uzun Çarşı esnaflarından Rahmetli Fıstıkçı Mehmet Polat’ın anısına Mehmet Ali Polat tarafından yapılmıştır. Ruhu şad olsun.

ANTEP FISTIĞININ FAYDALARI

Antep fıstığının bilinen faydaları bazıları aşagıda sıralanmıştır 1-KALP Son çalışmalar, düzenli Antep fıstığı tüketiminin kalp fonksiyonlarını iyileştirdiğini ve kardiyovasküler hastalıkların oluşumunu önlediğini doğruladı.Antep fıstığının ayrıca hipertansiyonu olan insanların stres zamanında kan basıncını düzeltmesine yardımcı olduğu belirtildi.2-SAĞLIKLI YAĞLAR Fındıkgiller sağlıklı yağlar içerir ve 50 adet Antepfıstığı sadece 160 kalori içerir, bu da aslında kuru yemişler için düşük kalorili bir atıştırmalıktır.3-LİF Yulaf ezmesi en zengin lif kaynağı olarak kabul edilir, ancak muhtemelen bilmediğiniz şey Antep fıstığının lif bakımından daha yüksek olmasıdır. Antep fıstığı yulaf ezmesine göre çok daha lifli bir besindir.4-KAROTENOİDLER Havuçlar, tek karotenoid kaynağı değildir. Antep fıstığı da karotenoid bakımından zengindir. Yaşa bağlı bir sağlık durumu olan ve bazen de körlüğe yol açan, makula dejenerasyonu riskini azaltan, karotenoidler; lutein ve zeaksantin bakımından da zengindir. 5-FİTOSTEROLLER Antep fıstığı, mükemmel bir fitosterol kaynağıdır, diğer içerikleri kolesterolü emen maddelerdir, bu yüzden genel olarak tatlıların ve yemeklerin ortak bir parçasıdır. 6-PROTEİNLER Antep fıstığı, bitkisel protein bakımından yüksektir ve çoğunlukla veganlar ve vejeteryanlar tarafından tüketilir, çünkü Antep fıstığı besin değerleri bakımından et için mükemmel bir alternatiftir. 7-ANTİOKSİDANLAR Antep fıstığındaki fenolik bileşikler, bazı yiyeceklerde bulunan antioksidanlara oldukça benzer. Antioksidanlar kanser ve kalp hastalıklarının temel nedeni olan oksidatif stresi önler. 8-BESİN DEĞERLERİ Antep fıstığı, çok miktarda demir, potasyum, fosfor, magnezyum ve B6 vitamini içerir. Vücudunuza 30’dan fazla vitamin ve mineral vermek için Antep fıstığını daha sık yiyin.

ANTEP FISTIĞI ÇEŞİTLERİ

Antep Fıstığı Çeşitleri Kullanımına göre Antep fıstığı çeşitlilik göstermekle beraber temel Antep fıstığı türleri ve kullanımları üretim önceliğine göre aşağıda sıralanmıştır. 1-Boz Fıstık: Baklavalık iç fıstık olarakta bilinen tam olgunlaşmamış rengi koyu yeşil Antep fıstığı Temmuz ayı içerisinde toplanan fıstık türüdür.Ağaçta iken rengi yemyeşil kırmızı olmamış halidir.Ağaçtan hasat ettikten sonra dış yeşil kabuğu Devlüp dediğimiz işletme tesisinde ayrılır yeşil kabuktan sonra çıkan dış beyaz kabuğu kırma makineleriyle ayrılıp içi çıkartılır. Yıllar önce kırma makinaları yok iken elle tek tek kırılıp içleri çıkartılan bu fıstık günümüzde teknolojiden faydanılarak kırma makinaları yardımıyla kırılmaktadır.Bu fıstık türü erken toplandığından ağaçtaki kendi kabuğunu tam doldurmadığından iç kısmı ağırlık olarak hafif gelmektedir.(KĞ bazında fıstık tane sayısı az).Baklavacıların bu fıstığa rağbeti fazla olduğundan ve toplanıldığında tam olgunlaşmadan ağırlık olarak hafif olduğundan dolayı fiyat olarak en pahalı Antep fıstığı türlerindendir.2-Meverdi İç Fıstık:Bu Fıstık türü boz fıstık olduktan sonra belli bir süre ağaçta toplanmadan bekletip tam olgunlaşmadan ağaçtan toplanılan fıstık türüdür.Ağaçtan toplanıldıktan sonra yine Devlüplerde dış kabuğundan kırmızımsı kabuk ve sonra gelen beyaz kabuktan ayrılıp sadece içi çıkartılır.İç Antep fıstığı olarak kullanılır.Bu fıstık renk olarak yeşil ile sarının karışımı bir renge sahip olup pasta ve helva kullanımında aranılan fıstık türüdür. Fiyat olarak boz içten ekonomik ama ağırlık olarak (KĞ başına gelen tane sayısı daha fazla) boz içten ağırdır.3-Kırmızı Kabuklu Fıstık:Bu Fıstık ağaçta tam olgunlaşmış ağaçta iken bile kırmız rengi almış Antep fıstığı türüdür.Bu kıvama gelmesi için son zamanına kadar dış kabugunun dolması beklenir.Bölgesel olarak değişen iklim şartlarına göre Ağustos ayının sonlarına veya Eylül ayı içerisinde ağaçtan toplanan bir Antep fıstığı türüdür. Bu fıstığın ağaçtan toplanıldıktan sonra sergi yöntemi ile kurutulur veya işletme tesislerine (Devlüp) götürülerek diş taze kırmızı kabuğundan ayrılıp kurutulur. Kurutulan ve sert beyaz kabuğu olan Antep fıstıgı istenilme şekline göre işletilir. Mesela iç kırmız fıstık isteniliyorsa beyaz kabuğundan ayrılarak sadece iç fıstık elde edilir. Bu iç Antep fıstığı lokum imalatında ve pasta yapımında kullanılan Antep fıstığı türüdür. Eğer kuruyemiş olarak kullanılacaksa beyaz kabuğu çıkarılmadan tuzlanma işlemine tabi tutularak kuruyemiş tezgahlarında yerini alır.Bir çok Antep fıstığı türü olmasına rağmen burada bahsedilen Antep fıstığı türleri temel ana kalem Antep Fıstığı türleridir.

NİZİP FISTIK HALİ BAŞLANGIÇ

1940 lı yıllarda Antep fıstıgı Şam fıstıgı olarak adlandırılmasının ana sebebi o yıllarda Antep ilinde ki üretimin ve işletimin az olmasından kaynaklanmaktaydı. O yıllarda Şam’dan gelen Antep fıstığı Türkiye’ye buradan dağıtımı yapılmaktaydı. Yıllar içerisinde gerek Gaziantep esnafı gerek Nizip esnafı ve üreticisi hem üretim anlamında hem işletim anlamında bir çok fıstık bahçeleri ve işletme merkezleri kurmuştur. Antep Fıstıgının yöresel tarihçesine baktıgımızda özellikle Nizip Uzun Çarşı esnaflarından Rahmetli Hacı Mehmet Polat ve Rahmetli Polat Akın Türkiye’de Antep fıstığının tanıtımında büyük rol oynamışlardır. 1960 lı yıllarda kurulan Nizip Fıstık Hali o yıllarda çevre köylülerin ve üreticilerin Antep fıstığının toplanma ve pazarlama yeri olmuş borsası ve fiyatı burada oluşmuştur. Gaziantep’ten gelen fıstık tüccarları Nizip Fıstık Halinden fıstıkları tedarik edip Gaziantep’e götürerek Devlüp diye adlandırdığımız Antep fıstığı işletmelerinde dış taze kabuğunun çıkarılması ile ilk aşaması yapılmıştır. O zamanlar Devlüp Antep fıstığı dış kabuğunun çıkmasında büyük rol oynamış ve adeta Antep fıstığı ile Devlüp özdeşleşmiştir. Dış taze kabuğunun Devlüplerde çıkarılmasından sonra, içinin çıkarılması ve tuzlamasını burada yapmışlardır. Gaziantep’te kurulan fıstık halleri Nizip halinden çok sonra kurulmuştur. Günümüzde bile Antep fıstığının borsa fiyatı Nizip Fıstık Halinde belirlenmektedir. Dalından yeni hasat edilmiş Antep fıstığı serin yerde muhafaza edilmezse (buz dolabında en fazla 4-5 gün) bozulmaya yüz tutar ve rehasını kaybeder. Ağaçtan koparıldıktan en fazla bir gün içerisinde işletilip kurutulması gereklidir şayet işletip kurutulmazsa bozulmaya yüz tutar. Bu sebepten dolayıdır ki ağaçtan taze koparılmış taze Antep fıstığı 1 gün içerisinde işlenmek zorundadır. Gerek Baklavalık gerek pastalık, lokumluk Antep fıstığı işletilip kurtulduktan sonra gerekli şartlar altında tazeliğini 2 yıla kadar koruyabilir. Şu anda özellikle Gaziantep’te T.C Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Fıstık Araştırma kurumu tarafından üreticilere Antep fıstığı yetiştiriciliği anlamında destek verilmektedir.

Günümüzde Nizip Fıstık Hali yeni lokasyonunda hizmet vermekle beraber o yıllarda oluşturulan Nizip Fıstık Halinin devamı olarak hizmet vermektedir. Bu konuda Geçmiş yıllarda Antep fıstığının tanıtımında büyük rol oynayan başta Rahmetli Mehmet Polat , Rahmetli Polat Akın ve isimlerini hatırlamayıp yazamadığımız emeği geçen diğer esnafları da rahmet ve minnetle anıyoruz, ruhları şad olsun.